Polska, której wzrost gospodarczy oparty jest obecnie głównie na popycie wewnętrznym, nie jest narażona bezpośrednio na negatywne konsekwencje trudności handlowych dwóch największych gospodarek na świecie. Jednak uwzględniając udział Polski w globalnych łańcuchach produkcyjnych oraz możliwość rozszerzenia działań protekcjonistycznych na kolejne kraje, wpływ pośredni może obniżyć dynamikę naszego eksportu.

Donald Trump już w latach 80-tych ubiegłego wieku opowiadał się za nałożeniem ceł w imporcie określonych produktów do Stanów Zjednoczonych i takie działania przedstawiał jako pierwsze, które zostałyby przez niego podjęte, gdyby objął urząd prezydenta USA. Podwyższone na przestrzeni ostatnich miesięcy cła zostały przede wszystkim wymierzone w Chiny, z którymi Stany Zjednoczone mają ujemne saldo wymiany handlowej. W przypadku surowców oraz produktów ze stali i aluminium nadwyżki produkcyjne pozwalały Chińczykom oferować atrakcyjne ceny, z którymi trudno było konkurować producentom z USA. Jednak eskalacja protekcjonizmu spowodowała podwyższenie ceł na towary w kolejnych branżach, w tym objętych rządowym programem „Made in China 2025” (robotyka, lotnictwo, przemysł maszynowy) i spotkała się z działaniami odwetowymi ze strony Chin. Jednocześnie USA w sposób przemyślany nakładają wyższe cła pomijając określone branże, np. produkcja elektroniki, której towary stanowią co prawda największy deficyt w obustronnym handlu, ale amerykańscy producenci, jak Apple, ucierpieliby na wprowadzeniu takich działań jako, że głównie wytwarzają swoje towary w Chinach.

Podwyższenie ceł na stal i aluminium ma małe znaczenie dla Polski. W zeszłym roku Polska wysłała do USA jedynie 9 tys. ton z 4,9 mln ton stali eksportowanej z Unii Europejskiej. Wśród krajów, z których USA importują stal jesteśmy dopiero na 60. miejscu z udziałem zaledwie około 0,03%. W UE zmiana taryfy najbardziej dotknie Niemcy, które eksportują za Atlantyk około 5 proc. swojej produkcji. Jednak zawirowania na globalnym rynku wpłyną na ceny stali i aluminium. Ponadto, wydaje się, że kwestią czasu jest wprowadzenie kolejnych działań protekcjonistycznych. Już w zeszłym roku Prezydent Donald Trump opowiadał się za podwyższeniem ceł na import samochodów z Unii Europejskiej. Eksport z Polski do Stanów Zjednoczonych dynamicznie wzrasta, a zgodnie z ostatnimi danymi za pierwsze cztery miesiące tego roku, USA stały się naszym ósmym największym rynkiem eksportowym. Jednak do USA eksportujemy zaledwie 0,6% naszego całkowitego eksportu samochodów. Wyższe udziały mają chociażby Węgry czy Słowacja (odpowiednio 5,6% i 4,8%), gdzie produkowane są takie marki jak m.in. Mercedes, Audi czy Porsche. Niemniej jednak Polska stała się liderem w produkcji części i komponentów motoryzacyjnych, które są wykorzystywane w finalnych produktach branży motoryzacyjnej, montowanych zwłaszcza w Europie. Nasze zaangażowanie w tzw. globalnych łańcuchach dostaw może sprawić, że objęcie branży motoryzacyjnej wyższymi cłami będzie miało negatywne konsekwencje dla naszych eksporterów. Jesteśmy dostawcami części motoryzacyjnych dla zagranicznych koncernów, a w przypadku Niemiec eksport samochodów do USA stanowi 15% całkowitego eksportu pojazdów. Zgodnie z szacunkami Wiedeńskiego Instytutu Międzynarodowych Studiów Ekonomicznych polski eksport samochodów do USA generuje 0,3% wartości dodanej dla naszej gospodarki. Ponad 600 tys. miejsc pracy w Unii Europejskiej zależy od eksportu pojazdów do USA, a w samej Polsce jest to 40 tys., co daje nam czwarte miejsce w UE pod względem potencjalnego wpływu po Niemczech, Włoszech i Wielkiej Brytanii. Oczywiście są to wyliczenia teoretyczne, a ostateczny wpływ zależy od finalnej formy wprowadzonych taryf oraz elastyczności popytu i strategii firm na zmiany warunków rynkowych.

Niemniej jednak pośredni wpływ zawirowań w globalnej wymianie handlowej będzie dla Polski niekorzystny. Udział eksportu towarów i usług przekracza równowartość 55% naszego PKB, a poprzednie doświadczenia wskazują, że dynamika polskiego eksportu reaguje na zmiany tempa globalnego handlu. W 2016 r. dynamika światowej wymiany handlowej obniżyła się do 1,5%, co było o połowę niższym tempem niż odnotowane w latach ubiegłych. W tym czasie dynamika polskiego eksportu spowolniła do 2,9% w 2016 r. z 8,3% odnotowanych w 2015 r. Z kolei przyspieszenie globalnego handlu do 4,4% w 2017 r. sprzyjało zwiększeniu dynamiki naszego eksportu do 10,2% w tym samym okresie. Wzrost liczby działań protekcjonistycznych, niepewność odnośnie ich dalszej eskalacji oraz osiągnięcie szczytu wzrostu gospodarczego zarówno w ujęciu globalnym, jak również w przypadku naszego największego partnera handlowego, czyli strefy euro, sprawiło, że w ciągu pierwszych czterech miesięcy 2018 roku dynamika polskiego eksportu obniżyła się do 5% r/r, a jej tempo nie przyspieszy w kolejnych miesiącach.