Przeprowadzając jakiekolwiek prace budowlane, należy zwracać uwagę nie tylko na kwalifikacje zatrudnionych ekip budowlanych, ale również na wykorzystywane materiały. Obecnie w tego typu obiektach coraz częściej stosuje się sufity podwieszane dedykowane do placówek opieki zdrowotnej. Jakie aspekty techniczne przemawiają za takim rozwiązaniem?

Normy ogólnobudowlane dotyczące placówek medycznych reguluje Rozporządzenie Ministra zdrowia z dnia 10 listopada 2006 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia oraz urządzenia zakładu opieki zdrowotnej. W paragrafie 40 pokrótce scharakteryzowano parametry, które musi spełniać sufit podwieszany w miejscach o podwyższonych wymaganiach, takich jak sale operacyjne. Pozostałe wymogi zawarto w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Generalizując, kryteria te odnoszą się głównie do łatwego usuwania zanieczyszczeń oraz dezynfekcji.

Na tle pozostałych krajów należących do UE rodzime uwarunkowania mają charakter dość ogólnikowy. Przykładem może być norma HTM 60: Ceilings opracowana przez brytyjski departament zdrowia, która określa standardy dotyczące nie tylko higieny, ale również przepisów p-poż. Klasyfikuje ona sufity ze względu na właściwości fizyczne ich powierzchni, odporność na wilgotność oraz rozprzestrzenianie się ognia, wprowadzając jednocześnie skalę punktową od 1 do 6. Innym przykładem jest francuska norma NF S 90-351, która uchodzi za jedną z najbardziej restrykcyjnych w Europie, i która ma na celu zapewnienie właściwej jakości powietrza. Norma ta reguluje kwestie rozprowadzania powietrza w odniesieniu do pomieszczeń o różnych poziomach ryzyka zakażenia. Warto przy tym nadmienić , że materiały budowlane nie mogą mieć negatywnego wpływu na jakość tego powietrza.

Producenci płyt sufitowych bazując na unijnych wytycznych wprowadzają wiele kategorii podziału produktów, a tym samym zróżnicowane rozwiązania dedykowane do poszczególnych pomieszczeń, które są dostosowane do obowiązujących wymagań.

Normy higieniczne

Podstawowym parametrem wszystkich sufitów stosowanych w obiektach opieki zdrowotnej jest odpowiednia klasa bakteriologiczna. W tym przypadku najlepiej sprawdza się skalna wełna mineralna, ponieważ jako materiał nieorganiczny uniemożliwia rozwój bakterii.
- W przypadku większości pomieszczeń wystarczą sufity zaklasyfikowane do B5 oraz B10, które to są definiowane przez ww. normę francuską, jako obszary bardzo wysokiego ryzyka, natomiast w przypadku pomieszczeń takich jak sale operacyjne płyty powinny spełniać klasę B1 - tłumaczy Andrzej Skrzypczak z firmy Rockfon, producenta sufitów podwieszanych.

Płyty o takich właściwościach są odporne na rozwój szkodliwych mikroorganizmów, takich jak:

- gronkowiec złocisty odporny na metycylinę: bakterie odporne na antybiotyki i odpowiedzialne za zakażenia pooperacyjne oraz sepsę,

- drożdżak odpowiedzialny za infekcje skórne i zapalenie płuc,

- kropidlak czarny, grzyb odpowiedzialny za zapalenie płuc.

Dodatkowo specjalistyczne produkty, montowane w placówkach medycznych powinny umożliwiać dezynfekowanie ich powierzchni parą ze względu na jej właściwości bakterio i grzybobójcze.

Istotna dla higieny jest również emisja cząsteczek, która powinna być jak najniższa, ponieważ może ona zwiększać ryzyko rozprzestrzeniania się zakażeń na terenie zakładów opieki zdrowotnej. W ramach czystości powietrza płyty powinny wzorcowo spełniać klasę ISO5.

Wymogiem jest także możliwość łatwego czyszczenia oraz dezynfekcji. W przypadku pomieszczeń o mniej restrykcyjnych normach wystarczą płyty, które pozwalają na usuwanie zabrudzeń za pomocą gąbki (lub miękkiej szczotki) z użyciem wody oraz detergentu oraz mają wzmożoną odporność na zadrapania. W innych przypadkach należy zastosować rozwiązania wysoce wodoodporne, które są niewrażliwe na działanie środków czyszczących, takich jak amoniak czy chlor i pozwalają jednocześnie na dezynfekcję przy użyciu pary.

Normy bezpieczeństwa

Odporność płyt sufitowych na działanie ognia uzależniona jest od materiału, z którego są wykonane. Każdy z nich poddawany jest szczegółowym testom określającym jego reakcję na ogień zgodnie z normą europejską.

W zależności od wyników badań opisujących m.in. udział materiału w rozprzestrzenianiu ognia, wydzielaniu dymu i uwalnianiu płonących kropel - materiały otrzymują odpowiednie oznaczenie wg tzw. Euroklasy. Wartości te wyrażane literą (od A do F) oraz cyfrą klasyfikują produkty pod kątem bezpieczeństwa pożarowego, z czego A1 oznacza najwyższą i na najbezpieczniejszą klasę materiału. A1 jako jedyna nie wymaga rozszerzenia pod kątem ilości wydzielanego dymu (s) i płonących kropli (d).

- W placówkach medycznych powinno się stosować płyty ze skalnej wełny mineralnej, ponieważ jako materiał niepalny są w stanie wytrzymać temperaturę do 1000°C. Właściwości te sprawiają, że sufit stanowi osłonę przeciwogniową dla elementów konstrukcyjnych budynku - wyjaśnia Andrzej Skrzypczak z firmy Rockfon.

Wszystkie sufity podwieszane wprowadzane do obrotu na terytorium Unii Europejskiej, zatem i w Polsce, powinny spełniać wymagania normy dla sufitów oznaczonej numerem EN 13964. Norma ta określa parametry produktów sufitowych, które muszą być podawane na etykiecie produktu i w dokumentacji technicznej. Wszystkie produkty powinny także posiadać Deklarację Zgodności EC.

Właściwości fizyczne

Jeżeli materiał, z którego wykonany jest sufit nie jest odporny na działanie wilgoci, osłabia ona jego strukturę. Wskutek tego pod wpływem własnego ciężaru płyta zaczyna się odkształcać i tracić swoje właściwości mechaniczne.

- Chcąc temu zapobiec, należy stosować materiały hydrofobowe, takie jak np. wełna skalna, które nie absorbują pary wodnej z powietrza - mówi Skrzypczak. - Dzięki temu niezależnie od wydajności wentylacji, dobowych różnic temperatur czy liczby osób przebywających w pomieszczeniu, sufit podwieszany zachowuje całkowitą stabilność wymiarową.

Poziom dopuszczalnego odkształcenia określony jest przez klasy FTS, gdzie klasa 1 stanowi kategorię najwyższą. Podczas pomiaru nie może on przekroczyć rozpiętości (L) przedmiotu podzielonej przez 500, co oznacza, że płyta sufitowa o wymiarach 600 x 600 mm nie może się odkształcić w większym stopniu niż o 1,2 mm.

Komfort akustyczny

Sufit podwieszany umożliwia redukcję hałasu, minimalizując jednocześnie zniekształcenia dźwięku. Jeśli czas pogłosu jest krótki, praktycznie nie występują problemy ze zrozumieniem mowy. Natomiast długi czas pogłosu, charakterystyczny dla pomieszczeń o twardych powierzchniach, utrudnia rozumienie mowy, ponieważ odbijające się fale dźwiękowe wzmagają natężenie hałasu. Generalnie warunki akustyczne w pomieszczeniach uzależnione są od wymiarów, kształtu oraz materiałów użytych do ich wykonania. Materiały „twarde", takie jak beton, szkło, gips odbijają fale dźwiękowe (wzmacniają pogłos), natomiast „miękkie" je pochłaniają.

Dźwiękochłonność określa, w jakim stopniu materiał absorbuje dźwięki powstające w pomieszczeniu. Wartość tę wyraża się parametrem alfa w, który kształtuje się w przedziale od 0 do 1, gdzie 1 oznacza całkowite pochłonięcie fali dźwiękowej padającej na płytę.

Dodatkowe rozwiązania Sufit podwieszany powinien też zapewniać swobodny dostęp do biegnących nad nim instalacji. W obiektach medycznych stosuje się w tym celu specjalne włazy rewizyjne
z blachy ocynkowanej z poliestrowym uszczelnieniem. Pozwalają one w łatwy sposób dostać się do stropu, ale także wymienić uszkodzoną płytę bez angażowania dodatkowych kosztów i uszczerbku dla właściwości dźwiękochłonnych.